مدل‌های پیشگیری از رفتارهای غیراخلاقی و تقویت رفتارهای مدنی سازمانی در محیط‌های کار

زمینه: این پژوهش با هدف بررسی دو مدل، یکی برای پیشگیری از رفتارهای غیر اخلاقی و دیگری برای تقویت رفتارهای مدنی- سازمانی در محیط‌های کار به مرحله اجرا درآمد. این دو دسته رفتار، از رفتارهای منفی و مثبت بسیار مهم برای محیط‌های کاری هستند. روش کار: جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان (زن و مرد) یک شرکت تولیدی در تابستان 1389 (به تعداد 360 نفر) تشکیل دادند. از بین کارکنان این شرکت، از روی فهرست کارکنان، بر مبنای نمونه‌گیری طبقه‌ای، 263 نفر به شیوه تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، شامل پرسشنامه رفتارهای غیر اخلاقی با 23 سؤال (آلفای کرونباخ برابر با 97/0)، پرسشنامه رفتارهای مدنی- سازمانی با 9 سؤال (آلفای کرونباخ برابر با 9/0)،‌ پرسشنامه قرارداد روانی با 6 سؤال (آلفای کرونباخ برابر با 87/0)، پرسشنامه رضایت شغلی با 3 سؤال (آلفای کرونباخ برابر با 88/0) و پرسشنامه تعهد سازمانی با 3 سؤال (آلفای کرونباخ برابر با 76/0) بودند. داده‌های حاصل از پرسشنامه‌های پژوهش با استفاده از مدل‌سازی معادله ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج حاصل از مدل‌سازی معادله ساختاری نشان داد، طی یک مجموعه روابط چند سطحی، ابتدا قرارداد روانی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی تأثیر می‌گذارد، سپس رضایت شغلی و تعهد سازمانی زمینه کاهش رفتارهای غیر اخلاقی و افزایش رفتارهای مدنی- سازمانی را فراهم می‌سازند. نتیجه‌گیری: برپایه یافته‌های این پژوهش، می‌توان گفت که پای‌بندی به اصول قرارداد روانی کارکنان را راضی‌تر و متعهدتر می‌سازد. پیامد این رضایت و تعهد بیشتر چیزی جز افزایش رفتارهای مدنی- سازمانی و کاهش رفتارهای غیر اخلاقی نخواهد بود.